Wie was Franciscus Van den Enden en was hij de leermeester van Spinoza?

Lezing door Erno Eskens
Spinozakring Soest 17 mei 2025

Spinoza leerde Latijn op de Latijnse school van Franciscus van den Enden. De afgelopen decennia, na de ontdekking van enkele geschriften van Franciscus van den Enden, woedde er een debat over de vraag of Spinoza zijn belangrijkste ideeën wellicht aan hem heeft ontleend. Filosoof Erno Eskens, auteur van enkele boeken over filosofen in de Lage Landen, schreef er eerder over en bespreekt deze vraag in zijn lezing. 

Los van de vraag wat de invloed van Van den Enden op Spinoza is geweest, is duidelijk dat de geschriften van Van den Enden op zichzelf de moeite waard zijn. Vooral zijn politieke ideeën zijn opvallend revolutionair. Geen enkele andere denker voor hem pleitte zo radicaal als hij voor ‘evengelijkheid’ en ‘evenvrijheid’. Van den Enden zou uiteindelijk zijn leven geven voor deze idealen. 

Hij schreef een aantal verzoekschriften die onlangs onder de titel Kort bericht over Nieuw-Nederland in vertaling van Roek Vermeulen zijn verschenen bij Noordboek (waar Erno Eskens uitgever is). Bij dezelfde uitgeverij verscheen ook een vertaling van de Vrije staatkundige stellingen, wederom van de hand van Roek Vermeulen. 

We hebben Erno Eskens uitgenodigd om bij ons te komen vertellen over het leven het werk Van der Enden.

Tijd:
Zaterdagmiddag 17 mei 2025, 
14.00 tot 16.30 uur

Plaats:
Cultureel en congrescentrum De Rank
Soesterbergsestraat 18
3768 EJ  Soest

Aanmelden:
Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Kosten:
€ 28,00 incl. koffie en thee
bij vooruitbetaling op NL 44 INGB 0001 9886 01
t.n.v. S.C. Pasman – Sakkers
Betalen aan de zaal is niet mogelijk.

Nadere informatie
https://www.spinozakringsoest.nl/arno-eskens-over-franciscus-van-den-enden.html 

Gegevens

23 april 2025

Gegevens

31 januari 2025

De Amsterdamse Spinozakring presenteert: 

De avond van De Jonge Denkers

Datum: 12 december 2024
Locatie: OBA Oosterdok, Forumzaal
Tijd: 19.30 uur  (zaal open vanaf 19.15 uur)

De Denker des Vaderlands is inmiddels een gevestigd instituut: een bekende filosoof die twee jaar lang belangrijke thema’s aan de orde stelt en nieuwe invalshoeken belicht. Maar sinds 2017  kent Nederland ook:

DE JONGE DENKERS

De Jonge Denkers zijn filosofieleerlingen uit het Voortgezet Onderwijs die zich uitspreken over de actualiteit. Ze zijn gekozen als winnaars van een wedstrijd onder alle filosofieleerlingen uit het voortgezet onderwijs in Nederland en België. Dit jaar was de vraag voor de schrijfwedstrijd: 

In hoeverre is een zorgeloos leven wenselijk?

Op de Avond van De Jonge Denkers presenteren de winnaars hun winnende column en voeren ze gesprekken onder leiding van Marjan Slob, voormalig Denker des Vaderlands. Daarnaast zal de deskundige jury, bestaande uit Thomas Velvis (Filosofie Magazine), Wietske Müller  (VFVO), Maike van de Pavoordt (ex-Jonge Denker) en Marthe Kerkwijk (ISVW), de columns van commentaar en kritische vragen voorzien. 

Het belooft een mooie avond te worden. Wie weet zien we hier wel de nieuwe Socrates aan het werk!

 
Aanmelden kan via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

 
De Jonge Denkers is een initiatief van de Vereniging Filosofiedocenten Voortgezet Onderwijs, uitgeverij Lemniscaat en Stichting Maand van de Filosofie, en werkt samen met de Amsterdamse Spinoza Kring.

Gegevens

27 november 2024

De tickets voor de aankomende Spinozadag op 3 november in de OBA  
(deze keer in de vorm van een festival) zijn nu te bestellen.

Met dit toegangsbewijs kunt u meerdere lezingen/debatten etc uitkiezen en bijwonen.

Wie het eerst komt het eerst maalt en zaal(tje) vol is vol.
Maar dan is er zeker iets anders van uw gading te vinden

Zie voor meer informatie de Spinozadag pagina binnen deze site (spinozadag.nl)

Datum: 3 november 2024
Tijd: 11.00 – 18.00 uur.
Locatie: OBA Oosterdok, Oosterdokskade 143, Amsterdam 
(nabij het Centraal Station)
Toegang: € 35,- , (OBA leden € 17,50)

Tickets: klik op deze link (OBA website met info en bestelknop).
(of direct via deze bestelknop link)

Gegevens

18 september 2024

--------

Waarom spinoza? 
Zes cursusmiddagen over de kernpunten van Spinoza’s denken
28 sep, 26 okt, 30 nov 2024; 1 feb, 8 mrt, 5 apr 2025 in de Rank in Soest

Onderwerpen:

• Wereld en Werkelijkheid.
• Kennis en Wetenschap.
• Wat is de mens? Rede en Emoties.
• Politieke evenwichtskunst.
• Godsdienst en Geloof.
• Oefeningen in het goede leven.

Door o.a. Hannah Laurens, Michiel Leezenberg, Yoram Stein, Paul Juffermans, Henri Krop
€180 incl koffie/thee en cursusmateriaal

Georganiseerd door de Spinozakring Soest
Info en aanmelding:
https://www.spinozakringsoest.nl/waarom-spinoza-.html

-------- 

Spinoza over democratie
Lezing door Dirk Noordman

Zaterdag 5 oktober 2024 14:00-16:30 uur
De Rank Soest
Dirk Noordman, auteur van Spinoza in het Torentje, vertelt eerst de ontwikkeling van het denken over democratie voorafgaande aan Spinoza, vervolgens wat de zeventiende-eeuwse Spinoza in zijn Theologisch-politiek Tractaat en het Politiek Tractaat over democratie schrijft, om tenslotte aan te geven in hoeverre hij voor of tegen democratie was.
€25 incl koffie/thee

Georganiseerd door de Spinozakring Soest
Info en aanmelding:
https://www.spinozakringsoest.nl/spinoza-in-het-torentje.html

Meer gedetailleerde informatie kunt u vinden door de bijgevoegde pdf's te downloaden op uw computer:

Download flyer cursus Soest 

Download flyer lezing Democratie

Gegevens

22 juli 2024

Bericht van de Vereniging het Spinozahuis:

Zomercursus 2024
'De zin van het leven: de betekenis van Spinoza’s filosofie voor ons.'

Datum: 22 t/m 25 juli 2024

Wat is de zin van ons bestaan? Waarom is het leven waard geleefd te worden? Van filosofen wordt vaak verondersteld dat zij elke dag over deze vraag nadenken. Maar dat is in de huidige academische filosofie zelden tot nooit het geval. Zij is immers op de universiteit al lang geen wijsbegeerte meer, maar een wetenschap die net als elke andere moderne wetenschap de zinsvraag opzij schuift als onbeantwoordbaar. Deze vraag veronderstelt immers dat er een zin of doel van het bestaan zou zijn, terwijl de huidige wetenschappen leren dat dit universum zonder structuur is, dat wij daarin alleen orde kunnen aanbrengen en dat onze aanwezigheid van geen belang is.

Toch ontkomen wij mensen er niet aan om op zoek te gaan naar betekenis en doel. Alsdenkende wezens zijn we ons pijnlijk bewust van onze eigen vergankelijkheid en vragen wij ons af hoe wij de ons toebedeelde tijd van leven zinvol kunnen besteden. Bovendien blijven wij, zelfs al wonen wij in een uithoek van een immer uitdijend heelal dat zonder reden bestaat, verlangen naar betekenisvolle ervaringen, betekenisvolle relaties en betekenisvol werk. Kan Spinoza’s filosofie, die immers niet alleen bedoeld is als inzicht in de natuur, maar ook als een praktische leidraad voor het leven, ons hierbij helpen? Vanaf de 19e- eeuw hebben velen hun heil bij onze grote wijsgeer gezocht.

In de filosofie hangt een ethiek nauw samen met een mens- en wereldbeeld. Wat is precies Spinoza’s levensfilosofie? Hoe hangt deze samen met zijn duiding van het universum? En zijnzijn wereldbeeld en levensfilosofie nog bruikbaar voor ons? In de zomercursus gaan wij aan de hand van lezingen, films en een wandeling met elkaar in gesprek over deze en andere vragen. Wij doen dat door te kijken in hoeverre Spinoza’s levensfilosofie nog te rijmen valt met de huidige stand van de natuurwetenschap, het denken over de levende natuur, en over de mens.

Wij hopen op een betekenisvolle week, want wellicht is het antwoord op de vraag naar de zin van het leven wel te beantwoorden in de trant van Schopenhauer die stelde: ‘Het leven is een hachelijke zaak. Ik heb besloten er de rest van het leven over na te denken.’

Commissie zomercursus

Yoram Stein
Henri Krop 
Hans Werner
Bart Jansen

-----------------------------------------------

Programma

Maandag 22 jul

10.30 uur​​ – Aankomst, inchecken, koffie

11.00 uur​​ – Welkom, opening          

11.15-12.30 uur – Henri Krop: Introductie. Spinozistischezingeving in historisch perspectief                                                                     

15.00-17.30 uur – ​Margot Brouwer: Over wetenschap, Spinoza en zingeving

20.00-22.00 uur​ – Jan Boom e.a. vanuit de vereniging: lezing en groepsdiscussie. Over de natuurwetenschappelijke actualiteit van de Ethica.

Dinsdag 23 juli

9.30-12:30 uur – Yoram Stein: Over de conatus, metafysica, natuurwetenschap,biologie en ethiek.

14:30-16.00 uur​ – Dick de Vos: Natuur wandeling. Dick de Vos gidst ons op een filosofisch-biologische wandeling door de levende natuur.

20.00- 22.00 uur – ​Film, Franstaling met Engelse ondertiteling: bioloog Henri Atlan spreekt in deze documentaire over de waarde van Spinoza’s filosofie voor de hedendaagse biologie. 

Woensdag 24 juli (Engelstalig)

9.30-12.30 uur​ – Paul Juffermans: Spinoza’s visie op het goede leven.

15.00-17.30 uur​ – Claire Carlisle: Spinoza’s religie.

20.00-22.00 uur​ – Paneldiscussie over religie bij Spinoza: Carlisle, Juffermans en Stein olv ​​​Henri Krop

Donderdag 25 juli

9.30-12:30 uur – Mirjam Broes: De diagnose van Spinoza: aan de hand van Spinoza probeer ik een diagnose over de mens en de tijdgeest te stellen vanuit het perspectief als arts.

14:30-15:30 uur​ – Humberto Schwab: Hoe je met Spinoza de wereld kunt veranderen?

16.00-17.00 uur​ – Plenaire afsluiting

17.00 uur​​ – borrel

Dagelijks:

Ontbijt vanaf 8.00 uur, lunch om 12.30 uur en diner om 18.00 uur

Locatie: 
Conferentiehotel Ernst Sillem Hoeve, 
Soestdijkerweg 10-B, Den Dolder                  
tel: 035 666 85 41

Vanaf NS station Den Dolder rijdt - op aanvraag - een gratig shuttle van en naar het hotel tussen 8.00-10.00 uur en tussen 16.30 -17.30 uur

Kosten: voor leden van de VHS: één persoonskamer volpension € 790, twee persoonskamer volpension € 650 pp, zonder logies en ontbijt € 445 bij 30 deelnemers; bij 50 deelnemers worden de kosten € 50 lager. Niet-leden betalen € 50,00 extra.

Aanmelding: door verzoek om aanmeldingsformulier te sturen naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

-----------------------------------------------

De sprekers

Henri Krop studeerde filosofie en theologie in Leiden, waar hij promoveerde op de wetenschappelijke status van de theologie volgens Johannes Duns Scotus (1265-1308). Tussen 1988 en 2020 was hij docent geschiedenis van de wijsbegeerte aan de Erasmusuniversiteit te Rotterdam. Van 2017 tot 2021 bekleedde hij de leerstoel Spinoza-Studies aan deze universiteit. In 2002 verscheen de eerste druk van zijn geannoteerde vertaling van de Ethica, terwijl in 2014 van hem een onderzoek van drie eeuwen Spinoza-receptie, getiteld Spinoza, een paradoxale icoon van Nederland werd gepubliceerd. Niet alleen is volgens hem Spinoza de eerste ‘moderne filosoof’, zoals Hegel schreef, maar ook de laatste der scholastici, doordat hij tegen de tijdgeest in volhield dat de wijsbegeerte ook een levenskunst moet zijn. Juist dit dubbele karakter maakte en maakt hem tot een inspiratiebron voor velen binnen en buiten de universiteit.

Margot Brouwer deed de master Gravitation and Astroparticle Physics aan de Universiteit van Amsterdam. Na haar promotie aan de Universiteit van Leiden, waar ze onderzoek verrichtte naar donkere materie en de theorieën van prof. Erik Verlinde testte, vervolgde ze haar carrière als sterrenkundig onderzoeker aan Nederlandse universiteiten. De zoektocht naar het antwoord op de grote vragen van het leven bracht haar niet alleen langs de paden van de wetenschap, maar ook die van de filosofie, met name Spinoza’s Ethica is voor haar een belangrijke inspiratiebron. In Spinoza's visie vindt ze de verbinding tussen haar wetenschappelijke kennis en haar diepste existentiële vragen, met name zijn concept van God als de universele eenheid van alles wat bestaat. Dit spirituele inzicht opent niet alleen de deur naar filosofische en mystieke perspectieven, maar verenigt ook diverse spirituele tradities zoals het Taoïsme, het Soefisme en de Christelijke mystiek.

Jan Boom, trouw lid van de Vereniging het Spinozahuis, heeft een achtergrond in de fysische chemie en de moleculaire biologie en heeft onderzoek verricht naar de evolutionaire betekenis van het kwantumachtige gedrag van biomembranen. Daarnaast heeft hij zich ingezet voor ecologisch herstel en behoud van de Waddenzee en de Rijnmonding, en heeft hij bijgedragen aan duurzame landbouwpraktijken als boer en consultant. Jan zal namens de werkgroep ‘bèta’ van de Vereniging een lezing en groepsdiscussie begeleiden over de natuurwetenschappelijke actualiteit van de Ethica. Daarbij zullen volgende vragen aan de orde komen: Hoe logisch is Spinoza’s wijze van redeneren ? Bestaat er een ‘substantie’ als alles omvattend begrip in de natuurkunde van vandaag ? Is er een moderne wetenschappelijke vertaling van begrippen als ‘natura naturans’ en ‘conatus’? Hoe verdraagt het ideaal van de vrije mens zich tot een gedetermineerde natuur in het natuurwetenschappelijk denken van vandaag?

Yoram Stein, bestuurslid van de Vereniging, promoveerde in 2019 aan de Universiteit van Leiden op ‘Spinoza’s theorie van de religie’. Hij geeft al meer dan twintig jaar filosofieles aan het Montessori Lyceum Amsterdam en op tal van andere plekken. Yoram werkte als journalist voor het dagblad Trouw en schreef veel artikelen over populair filosofische onderwerpen. Daarnaast publiceerde hij een boek over cannabisverslaving ‘Stoppen met blowen’ dat net herdrukt is. Momenteel werkt hij aan een nieuw boek over “Filosofie en verslaving’, waarin de filosofie van Spinoza een belangrijke rol speelt. In zijn praatje zal hij nader ingaan op de conatus bij Spinoza. Dit begrip heeft een centrale rol in Spinoza’s filosofie: de conatus is de sleutel waarmee Spinoza de dode en de levende materie en het feitelijke en het normatieve domein aan elkaar weet te koppelen. Hoe belangrijk de conatus ook is, tegelijkertijd is dit sleutelbegrip omgeven met vragen, zoals: moet de conatus begrepen worden als een pre-Newtoniaanse natuurwet, vergelijkbaar met de wet van behoud van energie? Als een pre-darwinistisch biologische overlevingsdrang? Als een restant van het oude Aristotelische, teleologische denken in de filosofie van Spinoza? Of nog weer anders?  

Dick de Vos studeerde literatuurwetenschappen en is natuurjournalist, natuurgids en schrijver. Ook geeft hij regelmatig lezingen, cursussen en vogelexcursies. In 2023 verscheen zijn nieuwste boek Canon van de Nederlandse natuur. Eerder schreef hij onder andere de Veldgids Vogelzang, Wat zingt daar en Ode aan de nachtegaal, allen genomineerd voor de Jan Wolkers Prijs in resp. 2017, 2020 en 2021. Dick heeft een brede belangstelling, hij werkte lange tijd als consultant en projectmanager voor verandertrajecten en was ruim tien jaar actief in de lokale politiek, onder meer als gemeenteraadslid in Leiden. Hij is tevens geïnteresseerd in filosofie en in het bijzonder in Spinoza. 

Paul Juffermans is arts-filosoof. Na 15 jaar werkzaam te zijn geweest in de gezondheidszorg, studeerde hij filosofie aan de Radboud Universiteit te Nijmegen, met als specialisatie godsdienstfilosofie. In april 2003 promoveerde hij op de godsdienstfilosofie van Spinoza. Hij verzorgde tal van cursussen over wijsgerige onderwerpen in het algemeen en de filosofie van Spinoza in het bijzonder. Momenteel werkt hij aan een boek over het goede leven. Paul Juffermans was een aantal jaar waarnemend voorzitter van Vereniging Het Spinozahuis.

Claire Carlisle promoveerde in filosofie en theologie aan de universiteit van Cambridge en is nu is verboden aan King’s College in Londen. Als filosoof is zij bekend van haar werk inzake existentialisme en religie. Zij heeft veel geschreven over deze onderwerpen en in het bijzonder bekend voor haar talent om complexe filosofische ideeën op een toegankelijke manier te communiceren. Ze is mede bekend door haar werk over Kierkegaard en de filosofie van het existentialisme. Haar boek Spinoza’s Religion: A New Reading of the Ethics (2021) onderzoekt de religieuze dimensies van het werk van de Nederlandse filosoof Baruch Spinoza, met name zijn meesterwerk Ethica. Carlisle betoogt dat Spinoza’s werk vaak verkeerd begrepen wordt als volledig atheïstisch of seculier en ze probeert een nieuwe interpretatie te bieden die de spirituele en religieuze elementen van zijn denken belicht.

Mirjam Broes was 35 jaar werkzaam als huisarts in Tilburg. Al jarenlang en ook momenteel  is zij nog werkzaam als palliatief arts en als scen-arts (de arts die toetst of er aan de voorwaarden voor euthanasie voldaan wordt). Tijdens haar laatste werkzame jaren als huisarts is zij uit behoefte aan geestelijke input filosofie gaan studeren aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Daar werd zij gegrepen door het mensbeeld van Spinoza. Aansluitend bij haar intuïtie bracht dit een schok van herkenning teweeg, de mens zoals beschreven in de Ethicakwam overeen met wat zij al die jaren had ervaren: hoe belangrijk het is mensen fundamenteel, dat wil zeggen als eenheid van lichaam en geest te begrijpen binnen de context van hun leven omdat het op die manier pas mogelijk wordt hun pijn te begrijpen en hen werkelijk te kunnen helpen. Wat het betekent om mens te zijn zag zij niet eerder zo helder en diep existentieel verwoord. Dit mensbeeld heeft ons misschien wel juist in deze tijd veel te bieden.  Zij studeerde vorig jaar af op dit mensbeeld en maakt hiervan gebruik bij nascholingen in de palliatieve zorg en lezingen over beslissingen rondom het levenseinde. 

Humberto Schwab studeerde natuurkunde en filosofie. Hij was docent op het vo, hbo en wo. Hij kreeg samen met o.a. René Gude wijsbegeerte in de wet op het onderwijs. Sinds 2005 leeft hij in Catalonië en ontwikkelde daar Socratic Design, een methode die onder meer geïnspireerd is door de natuurkundige David Bohm. In 2021 verscheen van zijn hand bij ISVW-Uitgevers het boek Socratic Design: hoe we zelf het bestaan ontwerpen. Schwab zet Socratic design in voor de transitie in domeinen als  governance, duurzame energie, AI, onderwijs , zorg, wonen en  openbare ruimte middels labs met overheden burgers en bedrijven. Bezieling is daarbij een speerpunt van de methode. Belangrijk volgens Schwab is dat wij ons losmaken uit ons eigen persoonlijke geharnaste denken en het dualisme dat ons denken tot op de dag van vandaag overheerst. Daartoe moeten wij volgens Schwab de stap van Descartes naar Spinoza zetten. Schwabs motto daarbij is ‘Samen denken naar een goede wereld".

Gegevens

18 april 2024

WAAROM SPINOZA ER NOG STEEDS TOE DOET:
VRIJHEID VAN DENKEN IN DE WERELD VAN VANDAAG

16 mei, OBA Theaterzaal 19.30-22.00 uur

Ter gelegenheid van het uitkomen van Ian Buruma’s Spinoza: Freedom’s Messiah, een nieuwe nieuwe biografie van de Amsterdamse wereldfilosoof, zal de schrijver met Steven Nadler, Sonja Lavaert en Ronit Palache onder leiding van Gary Schwartz in discussie treden over de relevantie van Spinoza’s ideeën voor onze tijd. 

Gegevens

08 april 2024

Naar het leven geschilderd? Vraagstuk Spinozaportret 1666

Op 18 april in de avond geeft kunsthistoricus Anna Koldeweij een lezing in de OBA over haar jarenlange onderzoek naar het als Benedictus de Spinoza geïdentificeerde portret dat Barend Graat in 1666 schilderde. Voor velen zijn de overeenkomsten tussen de geportretteerde op het pas in 2013 ontdekte schilderij en twee wereldberoemde postume portretten van Spinoza meteen duidelijk. Inmiddels prijkt het portret van 1666 als omslag op onder meer Jonathan Israels nieuwe Spinoza Life & Legacy en op The Oxford Handbook of Spinoza. Toch is er onder zowel kunsthistorici als filosofen discussie over deze identificatie, wat leidde tot steeds meer onderzoek. Die onderzoeksresultaten worden nu voor het eerst gepresenteer. In haar lezing met powerpointpresentatie geeft Koldeweij een grondige analyse van het betreffende portret, de maker en de iconografie, in relatie tot Spinoza’s leven, denkwereld en netwerk van dat moment, met als conclusie dat het zeer waarschijnlijk is dat het hier gaat om het enige authentieke, direct naar-het-leven geschilderde, portret van Spinoza.

De vrije plaatsten zijn in eerste instantie naar de Vrienden de Amsterdamse Spinoza Kring gegaan.
Voor de overige plaatsen is het mogelijk om u via de OBA aan te melden.

Zie daarvoor onderstaande link:

https://zoeken.oba.nl/detail/AMSTERDAMSE-SPINOZAKRING-Naar-het-leven/Activiteiten/?itemid=%7Coba-activiteiten%7CE00B8B8FFB5168340E2CF994491A5488

Over de spreker

Anna Koldeweij MA is kunsthistoricus, gespecialiseerd in Nederlandse schilderkunst en toegepaste kunst uit de vroegmoderne periode, op welk gebied ze veel onderzoek deed. Jaarlijks doceert ze aan de Summerschool van de Universiteit Utrecht. Momenteel is ze bezig met de afronding van een standaardwerk over kandelaren uit 15e-18e-eeuws Europa, en sinds november 2023 is Koldeweij als onderzoeker verbonden aan het Rijksmuseum.

Portret van Benedictus de Spinoza door Barend Graat, 1666, olieverf op doek, 47 × 40 cm, gemonogrammeerd en gedateerd ‘B.Gf 1666’, Amsterdam, Embassy of the Free Mind/Bibliotheca Philosophica Hermetica, langdurig bruikleen collectie Vecht

Datum: 18 april 2024
Locatie: OBA Oosterdokseiland, Forumzaal
Aanvang: 19.30 uur (tot ±21.00)

Gegevens

18 maart 2024

13 april 2024 – Jubileumsymposium Spinozakring Soest 'In het voetspoor van Spinoza'

Vanwege het 10 jarig jubileum van de spinozakring Soest organiseert zij een feestelijk symposium over Spinoza, toen en nu. Met ideeën van zijn tijdgenoten en een spinozistische blik op actuele onderwerpen. Met presentaties van o.a. Henri Krop, Bart Leeuwenburgh, Jamie van der Klauw en Paul Juffermans en een feestelijke afsluiting met receptie.

Voor nadere informatie: https://www.spinozakringsoest.nl/symposium-in-het-voetspoor-van-spinoza.html

Gegevens

22 januari 2024

De Amsterdamse Spinozakring presenteert: 

De avond van De Jonge Denkers

• Datum: ​7 december 2023
• Locatie:​​ OBA Oosterdok, Forumzaal
• Tijd:​​ 19.30 uur  (zaal open vanaf 19.15 uur)

De Denker des Vaderlands is inmiddels een gevestigd instituut: een bekende filosoof die twee jaar lang belangrijke thema’s aan de orde stelt en nieuwe invalshoeken belicht. Maar sinds 2017 kent Nederland ook:

DE JONGE DENKERS

De Jonge Denkers zijn filosofieleerlingen uit het Voortgezet Onderwijs die zich uitspreken over de actualiteit. Ze zijn gekozen als winnaars van een wedstrijd onder alle filosofieleerlingen uit het voortgezet onderwijs in Nederland en België. Dit jaar was de vraag voor de schrijfwedstrijd: 

Hoe moet er worden omgegaan met chaos?

Op de Avond van De Jonge Denkers presenteren de winnaars hun winnende column en voeren ze gesprekken onder leiding van Marli Huijer, voormalig Denker des Vaderlands.Daarnaast zal de deskundige jury, bestaande uit Ira Prink (Filosofie Magazine), Yoram Stein (VFVO), Eline Fennis (ex-Jonge Denker) en Florian Jacobs (ISVW), de columns van commentaar en kritische vragen voorzien. 

Het belooft een mooie avond te worden. Wie weet zien we hier wel de nieuwe Socrates aan het werk!

Aanmelden kan via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

De Jonge Denkers is een initiatief van de Vereniging Filosofiedocenten Voortgezet Onderwijs, uitgeverij Lemniscaat en Stichting Maand van de Filosofie, en werkt samen met de Amsterdamse Spinoza Kring.

Gegevens

23 november 2023

Dinsdag 3 oktober om 20.00 uur in de Vondelkerk gaat Jonathan Israel in gesprek met Tinneke Beeckman over zijn boek: Spinoza: Life & Legacy. 

De voertaal van dit programma is Engels. Dit programma is in samenwerking met SPUI25.
This program will be in English. This program is a collaboration with SPUI25.

Vondelkerk
Vondelstraat 120
1054 GS Amsterdam

Over Spinoza: Life & Legacy

Er zijn verrassend weinig biografieën over Spinoza verschenen terwijl zijn gedachtegoed in de filosofische geschiedenis, politicologie en bijbelgeschiedenis van fundamenteel belang is geweest. Jonathans Israel heeft een biografie geschreven die meer details en context geven over Spinoza’s leven: over zijn familie, vriendenkring, carrière, netwerk en geschriften. Spinoza: Life & Legacy is een gedetailleerde biografie die heeft geleid tot een herziening van Spinoza’s filosofische interpretaties en gaat diep in op zijn opzienbarende carrièrepad.

Over Jonathan Israel

Jonathan Israel is geboren in Londen en heeft gestudeerd in Cambridge. Zijn PhD haalde hij in Oxford, met Hugh Trevor-Roper als promotor. Hij heeft dertig jaar bij verschillende Britse universiteiten lesgegeven voordat hij Professor in Moderne Geschiedenis werd bij het Institute for Advanced Study, in Princeton. Sinds 2016 is hij met pensioen. 

Over Tinneke Beeckman

Tinneke Beeckman is een Belgische filosoof, docent en columnist. 

Kaarten:

 https://www.athenaeum.nl/agenda/vondelkerk/spinoza-life-legacy-in-conversation-with-jonathan-israel?utm_source=Athenaeum+Boekhandel%2C+de+nieuwsbrief&utm_campaign=49a20730f3-GESCHIEDENIS_CAMPAIGN_2023_08_J-Israel-Roze&utm_medium=email&utm_term=0_c2410ddf5c-49a20730f3-333351398

Gegevens

07 augustus 2023

‘Hoezo Spinoza?’

Verslag voorstelling van Harpert Michielsen voor de Vrienden van de ASK

21 april, OBA Forum, Oosterdokskade Amsterdam

De illusie van de vrije wil en het toeval, de drie soorten kennis, de conatus, de positie van Joden in zeventiende-eeuws Amsterdam – het zijn niet de meest luchtige onderwerpen die aan bod komen in de voorstelling van theatermaker Harpert Michielsen. Maar in de nagenoeg volle OBA Forumzaal slaagde hij er zeker in om ze op zeer heldere wijze voor het voetlicht te brengen. En met de nodige humor.

Hilarisch was de scène waarin het belangrijkste sollicitatiegesprek dat iemand ooit had gevoerd volledig – en letterlijk – in het water viel door een hele reeks gebeurtenissen die ogenschijnlijk volstrekt toevallig waren en dus tot ongelooflijke frustratie en woede leidden. Kristalhelder liet Michielsen zien dat als je Spinoza begrepen hebt, je vanzelf gaat inzien dat alles een oorzaak heeft en het dus ook geen enkele zin heeft kwaad te worden op dingen waarop je geen enkele invloed hebt. En wat je kunt doen met de rust die dat oplevert en de energie die dan vrijkomt.

Michielsen maakte eerder voorstellingen over Amsterdamse doeners als de arts en filantroop Samuel Sarphati en SDAP-wethouder Emanuel Boekman. Een voorstelling over een denker was voor hem een enorme uitdaging, en zeker als het gaat om Spinoza, wiens Ethica berucht is als ‘extreem moeilijk’ boek. In Hoezo Spinoza? slaagt Michielsen daar echter wonderwel in. Zijn weergave van het leven en werk van Spinoza is heel duidelijk, vlot en geestig. Wat goed werkt is dat hij zijn verhaal regelmatig onderbreekt en snel een zeventiende-eeuwse kraag omdoet, waarna hij als Spinoza commentaar levert op hetgeen de toneelspeler zojuist verteld heeft. Hiermee prikt hij op speelse wijze allerlei legendes door – zoals de vermeende liefdesrelatie met Clara van den Enden, de band tussen Spinoza en Rembrandt – en scheidt hij zo feit en fictie. Al met al een uiterst onderhoudende, leerzame voorstelling, die door het publiek zeer werd gewaardeerd.

Voor informatie over Harpert Michielsen: www.harpertmichielsen.nl

Voor deze voorstelling en eventuele boekingen: www.hktproducties.nl

Gegevens

02 mei 2023

Op 21 april a.s. zal er in samenwerking met de OBA een theatervoorstelling worden verzorgd door Huiskamer Theater Producties in de OBA.
Harpert Michielsen, acteur/theatermaker geeft een voordracht over de grootste vrijdenker van Nederland onder de titel “Hoezo Spinoza?”

Voorstelling: Hoezo Spinoza
Tekst en spel: Harpert Michielsen Eindregie Martijn de Rijk
Datum: 21 april 2023
Aanvang: 19.30 uur
Locatie: OBA Oosterdokstraat 110 Amsterdam
Kaarten: https://www.oba.nl/agenda/oosterdok/hoezospinoza.html

Voor vrienden van de Amsterdamse Spinoza Kring is deze voorstelling gratis, zij kunnen zich aanmelden doro een mail te sturen naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..

HOEZO SPINOZA?

Het is belangrijk het menselijke handelen niet te bespotten, niet te betreuren, niet te veroordelen, maar te begrijpen.

Spinoza wordt in Nederland omarmd als de ultieme ‘denker des vaderlands’, die in Amsterdam naamgever is van een straat, een standbeeld, een lyceum, een campus, een lezing en meer. Ooit sierde zijn portret het biljet van duizend gulden en de Spinoza-premie is de hoogst mogelijke wetenschappelijke prijs. Kortom Spinoza is onze hoogste waarde.

Maar wat weten we eigenlijk van hem? Wie was die man en wat is zijn gedachtegoed? Waarom is hij juist nu belangrijk? Hoezo Spinoza?

In zijn werk Ethica, eigenlijk een ondoordringbaar zelfhulpboek avant-la-lettre, beschrijft Spinoza met wetenschappelijke precisie hoe we het hoogste geluk kunnen bereiken. Maar hij laat ons ook achter met vragen. Wat bedoelt hij nou precies?

De antwoorden van Spinoza kunnen ons richting en troost bieden. Hij weet immers wat het betekent om in isolement te leven; in 1656 werd hij door de Portugees-Israëlitische Gemeente uit de joodse gemeenschap verstoten. Hij leefde, als tweede generatie immigrant, tussen twee culturen en overleefde twee pestepidemieën.

Harpert Michielsen is zelf geen filosoof, maar historicus en theatermaker, waardoor hij het werk van Spinoza bekijkt als een nieuwsgierige leek. Hij neemt het publiek mee in een wonderlijke ontdekkingstocht door het leven en denken van deze nieuwe Nederlander uit de 17e eeuw.

Gegevens

20 maart 2023

Gegevens

06 december 2022

https://studio.youtube.com/video/HYBqlUlcG5o/edit 

Gegevens

18 november 2022

Spinoza en de kunst van het geluk

Op 16 oktober gaan Spinozakenners prof. Jeroen Bartels en prof. Wiep van Bunge het gesprek aan met kunstenaars Robin Lutz en Carla van der Werf over de vraag hoe Spinoza met kunst in verband gebracht kan worden. Het publiek wordt uitgenodigd vragen te stellen. Anne Woodward is gespreksleider.

14.00 uur - Opening tentoonstelling
15.00 uur - Aanvang ronde tafel gesprek

Reserveren bij Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Gegevens

19 september 2022

Binnenkort barst de Spinoza Oktobermaand los in Den Haag en omstreken.
Zie https://www.spinozadenhaag.nl/spinozamaand-oktober-2022/

Thema dit jaar: Spinoza praktisch en actueel

Buste Spinoza van Carla van der Werf

Gegevens

09 september 2022

In deze aflevering van de podcast serie 'Wie wat bewaart' vertelt Nanda van Bodegraven o.m. over de tegel (wandel) route 'Vrijheid van Amsterdam' en de Spinoza fiets route over mens en natuur.

De podcast serie 'Wie wat bewaart' is een programma van AmsterdamFM i.s.m. het Allard Pierson.
Daarin wordt aandacht besteed aan de Amsterdamse musea en andere onderwerpen die het verleden aan het heden binden.
Robert van Altena, Frans van der Beek en Jeroen de Vries verzorgen afwisselend de presentatie.

Wie Wat Bewaart is te beluisteren onder AmsterdamFM via de diverse podcast platforms & op Salto Amsterdam.

Link:

Wie wat bewaart 13 mei | Nanda van Bodegraven over de Vrijheid van Amsterdam – AmsterdamFM

Gegevens

16 mei 2022

De Spinozaloge in de OBA, Oosterdok Amsterdam (3e verdieping)
Daarin een collectie boeken van- en over Spinoza en een aantal belangrijke begrippen kort toegelicht, aangevuld met tekst en beeld.
Verder op 3e verdieping in 2 nissen hangt informatie over Spinoza's Leven / Amsterdam / Geschriften / Actualiteit.

Zie ook SpinOBA.nl voor meer info.

foto's Michiel van Lith

Concept, vormgeving, tekst en redactie: Eliane Beyer en Michiel van Lith. 
Met dank aan: Henri Krop (basisteksten/correcties) en Tina Ruijs (correcties).
Alsook Jessica van der Sluis, Ton van de Laar en Jan Scholte vanuit de OBA;
Piet van der Hoeven voor de rode verf; Margreet de Heer voor het ter beschikking stellen van haar Spinozastrip; en de hedendaagse kunstenaars die het leuk vonden dat hun Spinoza interpretatie met een kleine afbeelding aan de OBA wand kwam te hangen.

Gegevens

28 februari 2022

Op 20 februari 2022 was het dan eindelijk zover!
In de OBA aan de Oosterdokskade in Amsterdam is plaats gemaakt voor Spinoza.

In het ‘Huis van alle Talen’ is een Spinoza ‘loge’ ingericht met een collectie boeken (van- en over Spinoza, onder meer uit de nalatenschap van Stan Verdult en boeken in bruikleen van de Vereniging het Spinozahuis) en een daaraan gekoppelde kleine tentoonstelling. 
Door middel van tekst en beeld wordt een toegankelijk overzicht gegeven van Spinoza’s leven, de kern van zijn denken en zijn betekenis voor het huidige Amsterdam.

Naast Rutger Groot Wassink (wethouder Sociale Zaken, democratisering en emancipatie van de gemeente Amsterdam) die de opening verrichtte kwamen kort aan het woord:

Rob Hartmans, voorzitter van de Amsterdamse Spinoza Kring en
Martin Berendse, directeur van de OBA.

Daarop volgde een intermezzo met vragen aan publiek en sprekerspanel geleid door Karianne Marx nav Spinoza 'slogans' (parafrases op basis van Spinozacitaten) en muziek op piano door Jaqueline Smit.

Het 2e deel van de middag werd gevuld met 2 lezingen verzorgd door Paul Juffermans, voorzitter Vereniging het Spinozahuis over ‘de actualiteit van Spinoza’.
en Henri Krop, emeritus hoogleraar Spinozastudies over ‘Spinoza als paradoxale icoon van Amsterdam - heden en verleden’.

Van de middag is een youtube registratie gemaakt:

In het hierna volgende bericht zijn enkele fotos van de loge en de aan spinoza gewijde nissen te vinden. 

Hieonder fotos van de openingsceremonie:

      Rob Hartmans, Martin Berendse en Rutger Groot Wassink.

      De spekers en het publiek over hun favoriete slogan, Henri Krop en Paul Juffermans.

      Henri Krop, Michiel van Lith, Eliane Beyer en naast andere hierboven genoemden nog enkele leden van het ASK team (Henriet Ooms, Johan de Jong, Karianne Marx) en pianiste Jaqueline Smit.

Gegevens

28 februari 2022