Voor de vrienden van de Amsterdamse Spinoza Kring (word vriend! ;-) was voor 17 april 2020 een lezingen avond georganiseerd in de Oba (Het uur van de waarheid in de 17e eeuw) die helaas toen afgelast moest worden vanwege Corona.
Ook de 2e poging die gepland stond voor het najaar van 2020 kon geen doorgang vinden.
Gelukkig waren twee van de sprekers in de gelegenheid hun lezing digitaal op te nemen.
Na deze eerst alleen te hebben gedeeld met de 'Vrienden van...' leek het ons goed om ze nu ook aan een breder publiekbeschikbaar te stellen.
>Hierbij de link naar de lezing op youtube van Bart Leeuwenburgh
>Hierbij de link naar de lezing op youtube van Henri Krop
Toelichting 2020
Het thema van de maand van de filosofie is dit jaar ‘Het uur van de waarheid’. In samenwerking met OBA organiseert de Amsterdamse Spinoza Kring
‘Het uur van de waarheid in de 17e eeuw’.
In de Oudheid was de filosofie een rusteloos zoeken naar waarheid. Volgens Plato is deze waarheid alleen te vinden door ons te richten op de ware werkelijkheid van onveranderlijke ideeën. We moeten ons dus afwenden van de vergankelijke wereld om ons heen. Als we ons op de waarneembare werkelijkheid richten, verwerven we geen kennis maar slechts meningen. We leren de waarheid niet vanzelf kennen. Dit vonden ook denkers als Bacon en Descartes in de vroege Verlichting. Zij zagen in de vooroordelen de voornaamste bedreiging voor het zoeken naar waarheid van de filosofie. Zo hebben wij mensen van nature de neiging zonder voldoende bewijs te generaliseren, of datgene wat we graag zouden willen voor waar aan te nemen. Ook onze opvoeding brengt ons op een dwaalspoor, want we nemen dingen kritiekloos voor waar aan. Verder staan emoties vaak het nuchter onderzoek van de wereld in de weg. Descartes bedacht een methode om onze meningen systematisch te bevragen zodat we inzicht krijgen in onze vooroordelen.
Adriaan Koerbagh (1633-1669), de maker van woordenboeken vol kritiek op de Bijbel en de elites, liet zich door de ideeën van Descartes inspireren om te strijden tegen vooroordelen.
Bart Leeuwenburgh (*1960) docent geschiedenis van de filosofie aan de Erasmus Universiteit, zal Koerbagh’s Verlichtingsproject analyseren en tonen hoe voor hem het uur van de waarheid kwam en hoe hij bereid was daarvoor met zijn leven te betalen. Aan de andere kant is de zeventiende eeuw de tijd waar nieuwe communicatie middelen de mogelijkheid bieden om via een uitgekiende strategie de mensen te laten geloven dat iets waar is.
Ingmar Vroomen (*1978), historicus, promoveerde aan de Erasmus Universiteit met Taal van de Republiek. Het gebruik van vaderlandretoriek in Nederlandse pamfletten, 1618-1672. Aan het Huygens instituut werkt hij mee aan het onderzoek naar de brieven van Johan de Witt. Hij zal laten zien hoe dit soort media strategiën toen werkten.
Henri Krop (*1954), bijzonder hoogleraar Spinoza Studies te Rotterdam, zal over het mensbeeld in Spinoza’s ethiek spreken en laten zien hoe hij een middenweg bewandelde tussen het idealisme van de klassieke filosofie dat in het zoeken naar waarheid de enige sleutel tot een waardevol leven zag en het cynisme van de moderne wereld voor wie het media moment ‘het traditionele uur der waarheid’ heeft vervangen.