Na een lange restauratie is museum Het Spinozahuis in Rijnsburg vanaf dinsdag 27 maart 2012 weer geopend voor publiek.
De tegenwoordig wereldberoemde filosoof werd in 1632 in Amsterdam, in de wijk Vlooienburg (Vloedenburg, nu Waterloopleinbuurt), geboren. Het huis van zijn ouders is niet bewaard gebleven. Wel zijn er twee huizen bekend waarvan we weten dat Spinoza er enige jaren heeft gewoond, namelijk in Rijnsburg en in Den Haag.
Spinoza vestigde zich in 1661 in Rijnsburg. Dit dorp was toentertijd bekend als een ontmoetingsplaats voor collegianten, een doperse sekte, waaronder Spinoza vrienden had. In de woning van de chirurgijn Herman Hooman had hij als kostganger een kleine kamer, waar hij lenzen voor optische instrumenten sleep en waar hij zijn overpeinzingen met de ganzenpen neerschreef. Een heelmeester uit de 18de eeuw, Johannes Monnikhoff, heeft een aantekening nagelaten, waaruit blijkt dat het huisje waarin Spinoza van 1661 tot 1663 verbleef, een gevelsteen had met een vers van Dirck R. Camphuysen:
Ach! waren alle Menschen wijs,
En wilden daarbij wel!
De Aard waar haar en Paradijs,
Nu isse meest een Hel.
Toen er in 1896 in Rijnsburg een oud daglonershuisje met in de muur dit moeilijk leesbare versje te koop kwam, herinnerde de Spinozakenner Willem Meijer zich het oude verhaal van Monnikhoff. Meijer kon zo het verwaarloosde pand identificeren als de woning van Spinoza. Er werd een vereniging opgericht die het na aankoop zou laten herstellen en er een bescheiden museum zou inrichten dat tot in lengte van dagen kon functioneren als een middelpunt voor de studie van leer en leven van de wijsgeer. De bibliotheek, die Spinoza volgens de in diezelfde tijd ontdekte boedelbeschrijving van een notaris bij zijn dood in 1677 bezat, kon grotendeels worden gereconstrueerd. De perkamenten en leren banden vormen nu een boekenverzameling die uniek is in de wereld, geplaatst in een kamer met de sfeer van een schilderij van Vermeer of De Hoogh.
In deze en in de andere museumkamers treft men verder onder andere portretten aan, evenals facsimile's van brieven en documenten.
Tot voor kort bestond het museumgedeelte uit twee kamers. De overige ruimtes werden bewoond door een huisbewaarder. Vanaf de heropening in 2012 is het hele huis als museum ingericht en toegankelijk voor het publiek.
Het Spinozahuis
Spinozalaan 29, Rijnsburg
Geopend van dinsdag t/m zondag van 13.00 - 17.00
Bereikbaar met bus 36 vanaf NS station Leiden richting Katwijk, halte Spinozalaan.
In het Spinozamuseum is de aflevering te zien over Benedictus de Spinoza uit de documentaire serie 'Durf te Denken' van HUMAN.
"Om goed te leven moeten we kennis verwerven, de rede volgen en ons niet laten meeslepen door emoties", aldus Spinoza in de Ethica. Voor Spinoza was God geen bovennatuurlijk wezen, maar valt hij samen met de natuur. Bekijk de volledige aflevering van 'Durf te Denken' over Spinoza op uitzendinggemist.nl. Met onder anderen filosoof Miriam van Reijen en publicist Joep Schrijvers.