Spinozadag - zondag 22 november 2020

 

Veiligheid, Rechtsstaat, Vrijheid
350 jaar Spinoza's Theologisch-Politiek Traktaat

Sprekers: Henri Krop (Erasmus Universiteit Rotterdam), Jo Spaans (Universiteit Utrecht),
Uğur Üngör (NIOD/KNAW), Ernst van den Hemel (KNAW/Universiteit Utrecht),
olv Karianne Marx

 

---

Veiligheid in vrijheid

Ondanks de uitzonderlijke omstandigheden gaat de Spinozadag door op
zondag 22 november. We vieren dit jaar de publicatie van Spinoza’s Theologisch-Politiek Traktaat in Amsterdam, precies 350 jaar geleden. Het thema is de relatie tussen veiligheid, rechtsstaat en vrijheid toen en nu.

Wèl behoedzaam en met noodzakelijke anderhalve meter maatregelen* omdat geheel in de geest van Spinoza, wiens devies 'CAUTE' was, veiligheid voorop staat.

Het aantal plaatsen in Paradiso is beperkt, het programma is verkort en vervroegd van 11.00 tot 13.30 uur en er zullen dit jaar geen broodjes te verkrijgen zijn.

Om goed te kunnen anticiperen op het aantal bezoekers helpt u ons door tijdig een kaartje te kopen. Verzeker u daarom voor 20 oktober van een 'early bird' plek voor € 15,00
of daarna voor € 17,50 via paradiso.nl
Mocht de dag onverhoopt geen doorgang kunnen vinden dan krijgt u uiteraard uw geld terug.

 

TTP 350 jaar

Dit jaar is het precies 350 jaar geleden dat anoniem in Amsterdam het Theologisch-Politiek Traktaat verscheen. Deze symbiose van theologie en politiek doet ons, levend in een tijd waar kerk en staat gescheiden zijn, vreemd aan, maar ook Spinoza’s tijdgenoten vonden het een merkwaardig boek. Hoewel het aanhaakt bij vroegmoderne debatten over tolerantie, vrijheid en democratie, vonden zij de conclusies bizar. In 1674 is het verboden.

Tot diep in de twintigste eeuw kreeg het Theologisch-Politiek Traktaat weinig belangstelling. Het leek een gelegenheidswerk, dat alleen historici interesseerde. Daarbij komt dat de inhoud moeilijk te verenigen is met de Ethica. Pas de laatste decennia wordt het Theologisch-Politiek Traktaat algemeen erkend als Spinoza’s tweede hoofdwerk.

Net als bij de Ethica is het uitgangspunt het naturalisme. Volgens Spinoza is de menselijke verbeelding de oorzaak van het ontstaan van godsvoorstellingen bij verschillende volken. Al in de oudheid trokken filosofen uit de tegenstrijdige ‘godsbeelden’ de conclusie dat godsdiensten louter op bedrog berusten en een vorm van bijgeloof zijn. Spinoza gaat echter verder: hij wijst erop dat alle godsdiensten tot sociaal gedrag aansporen. Door zijn distantie is Spinoza de eerste religiewetenschapper.

Spinoza leefde in een tijd vol godsdienstoorlogen, maar waar de meeste filosofen, zoals Thomas Hobbes, het antwoord zien in een inperking van de vrijheid en een absoluut regerende vorst, pleitte Spinoza juist voor een democratie, die van ‘onderdanen burgers maakt’. Het is immers vrijwel onmogelijk mensen de vrijheid van denken en spreken te ontnemen. Bovendien spelen kritische burgers in de praktijk juist een belangrijke rol bij een duurzame samenleving.

 

Tijdens deze Spinozadag zal het Theologisch-Politiek Traktaat worden belicht en zullen de sprekers ingaan op het actuele debat over veiligheid, rechtsstaat en vrijheid.

De Spinozadag zal worden gefilmd en is later terug te zien op ons YouTube kanaal en via de website www.amsterdamsespinozakring.nl. Hiervan worden nieuwsbrief lezers per mail op de hoogte gehouden.

Voor het online Spinozadag ‘bezoek' vragen we dit jaar een donatie te overwegen.
De ASK hoopt in samenwerking met Paradiso een inmiddels jaarlijkse traditie voort te zetten, juist in deze roerige tijden en we verheugen ons op uw komst.

Wanneer u deze aankondiging met een mogelijk belangstellende deelt zouden wij dat zeer op prijs stellen.

De Spinozadag, onder leiding van Karianne Marx, zal worden geopend met een inleiding over het belang van het Theologisch-Politiek Traktaat door Henri Krop (Erasmus Universiteit Rotterdam).
Jo Spaans (Universiteit Utrecht) zal een toelichting geven over de 17e-eeuwse context van het TTP.
Uğur Üngör (NIOD/KNAW) is specialist op het gebied van genocidestudies. Üngör benadrukt de noodzaak om genocide voortdurend op de agenda van het publieke debat in Nederland, Europa en de wereld te houden.
Ernst van den Hemel (KNAW/Universiteit Utrecht), doet onderzoek naar populisme, religie en sociale media en zal een ingaan op de actualiteit van het TTP anno 2020 in sociaal - religieus opzicht.

----
Spinozadag: 22 november
Zaal open: 10.15 uur
Aanvang: 11.00 uur (tot ± 13.30 uur)
Paradiso, Weteringschans 6-8, Amsterdam
Toegang: early bird € 15,-, na 20 oktober € 17,50 (studenten € 10,-)

Alle ticket prijzen zijn exclusief sevicekosten.
ALLEEN online verkoop: www.paradiso.nl

----

Boeken
De boekenkraam op de Spinozadag wordt altijd verzorgd door Antiquariaat Spinoza. Om dringen te voorkomen wordt deze keer afgezien van de boekverkoop in de zaal en om dit gemis te compenseren zal rondom 20 oktober via de nieuwsbrief een aantal boeken onder de aandacht worden gebracht.

 

* Veiligheidsmaatregelen Paradiso:
Er zijn speciale looproutes aangelegd, zodat iedereen anderhalve meter afstand van elkaar kan houden. U krijgt een stoel toegewezen door de medewerkers. Tweetallen mogen bij elkaar zitten, ook als zij niet tot hetzelfde huishouden behoren. Het is niet toegestaan om te schuiven met stoelen. Houd 1,5 meter afstand van andere bezoekers en medewerkers. Volg de aangegeven looproutes en instructies van de medewerkers. Het ventilatiesysteem van Paradiso zuigt verse lucht van buiten aan en voert de lucht af via het dak. Er wordt dus geen lucht rond gepompt. Het systeem draait op dubbele capaciteit ten opzichte van wat volgens de huidige corona richtlijnen als veilig wordt gezien.
Uitgebreidere informatie is te vinden op; www.paradiso.nl. Ticketkopers ontvangen meer informatie over de maatregelen en veiligheidsvoorschriften per e-mail.

 

 

---

Jaarlijks rondom de geboortedag van Spinoza organiseert de Amsterdamse Spinoza Kring in en i.s.m. Paradiso sinds 2008 een lezingen- en discussiemiddag ter ere van deze wereldberoemde filosoof. Met dit evenement wordt aandacht gevraagd voor Spinoza en zijn nog immer actuele gedachtegoed.
De Spinozadag wordt elk jaar druk bezocht, niet in het laatst vanwege de boeiende lezingen die na afloop veelal ook op deze website beschikbaar komen. Dit jaar is een uitzonderlijk jaar maar alles wordt in het werk gesteld om de dag met een beperkter bezoekers aantal, veilig doorgang te laten vinden.

 

Eerdere edities

2018: Spinoza/vreemdeling
Femke Halsema (opening), Irene Zwiep, Pooyan Tamimi Arab, Luc Panhuysen 
(o.l.v. Karianne Marx)

2017: Spinoza en de oneindigheid
Vincent Icke, Jeroen Bartels, Floris Cohen
(o.l.v. Karianne Marx)

2016: De actualiteit van Spinoza's politieke filosofie
Piet Steenbakkers (lancering spinozaweb.org) Henri Krop (inleiding), Tinneke Beeckman,
David Kenning, Nelleke Noordervliet (o.l.v. Karianne Marx)

2015: Spinoza - Collectief of individu?
Frits Bolkestein (opening), Piet Steenbakkers, Charlotte Hemelrijk, Alex Brenninkmeijer
(o.l.v. Karianne Marx)

2014: Spinoza en Koerbagh - provo’s van de Gouden Eeuw?
Kajsa Ollongren (opening), Bart Leeuwenburgh, Henri Krop, Hedy d'Ancona
(o.l.v. Karianne Marx)

2013: De Groene Spinoza, Spinoza en duurzaamheid
Frans van der Avert (opening), Arnold Heertje, Marjan Minnesma
(o.l.v. Catharina Rinzema)

2012: Spinoza en de Revolutie van het Denken
Eberhard van der Laan (opening), Jonathan Israel, Arnon Grunberg
(o.l.v. Carien de Jonge)

2011: Spinoza en de Vrije wil
Carolien Gehrels (opening), Jan Knol, prof.mr. Eugène Sutorius, Boris van der Ham
(o.l.v. Carien de Jonge)

2010: Spinoza en het Verschil
Ed van Thijn (opening), Piet Steenbakkers, Ahmed Marcouch
Rob Hartmans (column/gespreksleider)

2009: Spinoza en de Liefde
Piet Steenbakkers, Kees Schuyt, Martin Simek, Caroline Gehrels (slotwoord)

2008: Vrij zijn, hoe doe je dat?
Caroline Gehrels (opening), Jeroen Bartels, Hans Achterhuis
(o.l.v. Rob Hartmans)

---