---

Inmiddels kunnen we terugkijken op een geslaagde Spinozadag in Paradiso!

Compact maar actueel, met boeiende sprekers die ons vanuit het gedachtegoed van Spinoza stapsgewijs de hedendaagse tijd in slingerden. En zo werd de blik op het complotdenken verbreed en genuanceerd. 

De geluidsopnames vindt u onderaan.

 

---

Macht en onmacht van de verbeelding 

Sprekers: Karianne Marx, Jamie van de Klaauw en Jelle van Buuren 

28 november 2021 

 

Spinoza was een kritisch denker, die vastgeroeste ideeën en algemeen aanvaarde opvattingen ter discussie stelde. Hij verdedigde het recht om afwijkende meningen te verkondigen en stelde denkvrijheid voorop.  Toch meende hij ook dat de mens, wanneer hij in het nauw wordt gebracht, al snel geloof hecht aan de onzinnigste producten van de fantasie. Het bijgeloof blijft, zo redeneerde hij, altijd onder ons. 

De afgelopen jaren en maanden lijken Spinoza's gedachten hierover alleen nog maar meer te bevestigen. Ook na een aantal eeuwen Verlichting vinden allerlei complottheorieën, vooral in crisistijd, steeds weer aanhang.
Genoeg aanleiding dus om ons de vraag te stellen: Hoe verklaart Spinoza de macht van het geloof in ‘false facts’ en kunnen diens opvattingen dienen als antistoffen tegen het geloof in aannames die in strijd zijn met wat de wetenschap zegt? Wat zijn de kenmerken van complotdenken? Waar houdt het kritisch volgen van de overheid en andere machthebbers op en begint bijgeloof? 

De ochtend werd geopend door Henriet Ooms (bestuurslid Amsterdamswe Spinoza Kring)
en Henri Krop verzorgde een korte inleiding.

Karianne Marx studeerde Wijsbegeerte en Geschiedenis in Utrecht. In 2004 studeerde zij af met een scriptie over Spinoza's kentheorie. Tijdens en na haar promotie werkte ze als docent aan de VU en de UU. Al vele jaren verzorgt ze zeer gewaardeerde cursussen voor de ASK. Zij zal aandacht vragen voor de ‘macht van het verstand’ en de rol van wetenschap in het denken van Spinoza.

Jamie van der Klaauw is bestuurskundige en filosoof en werkt op dit moment aan een proefschrift over een politiek-theoretisch onderwerp aan de Erasmus Universiteit. Hij zal op basis van het Theologisch-politiek Tractaat het politieke kader schetsen van Spinoza’s denken over de macht van het bijgeloof.  

Jelle van Buuren is universitair docent bij het Institute of Security and Global Affairs van de Universiteit Leiden. Zijn recente onderzoek richt zich op welke rol complotdenken speelt in processen van delegitimisering van politiek en overheid. Over dit onderwerp publiceert hij sinds vele jaren en wordt hij regelmatig geïnterviewd voor radio en tv.  

 

---

Begeleidende tekst bij het programma van de dag:

VoorredeTTP_programma_2021.pdf

 

---

Geluidsopnames van de ochtend in delen:

 

Opening en Introductie Spinozadag 2021

 

Karianne Marx Spinozadag 2021
De macht van het verstand en de rol van wetenschap in het denken van Spinoza. 

 

Jamie van der Klaauw Spinozadag 2021
Macht, bijgeloof en politiek bij Spinoza.

 

Jelle van Buuren Spinozadag 2021
Strijd om de waarheid 
Complot denken en de delegitimisering van de politiek. 

 

Discussie en afsluiting Spinozadag 2021

 

 

Lezing van Jamie van der Klaauw op schrift:

Spinoza_en_het_complot_Jamie_van_der_Klaauw.pdf

 

 

---

Jaarlijks rondom de geboortedag van Spinoza organiseert de Amsterdamse Spinoza Kring in en i.s.m. Paradiso sinds 2008 een lezingen- en discussiemiddag ter ere van deze wereldberoemde filosoof. Met dit evenement wordt aandacht gevraagd voor Spinoza en zijn nog immer actuele gedachtegoed.
De Spinozadag wordt elk jaar druk bezocht, niet in het laatst vanwege de boeiende lezingen die na afloop veelal ook op deze website beschikbaar komen. Dit jaar is een uitzonderlijk jaar geweest maar we zijn blij dat er weer in Paradiso bijeengekomen zal kunnen worden. Voor de precieze voorwaarden (qrcode etc) kunt u Paradiso site raadplegen.

 

Eerdere edities

2020: Veiligheid, Rechtstaat, Vrijheid -350 jaar TTP
Ivm corona online lezingen van Henri Krop, Jo Spaans, Ernst van den Hemel

2019: Het verlichtingsideaal in digitale tijden
Daan Roovers, Marleen Stikker, Egbert Dommering, Ingmar Vroomen
(o.l.v. Karianne Marx)

2018: Spinoza/vreemdeling
Femke Halsema (opening), Irene Zwiep, Pooyan Tamimi Arab, Luc Panhuysen 
(o.l.v. Karianne Marx)

2017: Spinoza en de oneindigheid
Vincent Icke, Jeroen Bartels, Floris Cohen
(o.l.v. Karianne Marx)

2016: De actualiteit van Spinoza's politieke filosofie
Piet Steenbakkers (lancering spinozaweb.org) Henri Krop (inleiding), Tinneke Beeckman,
David Kenning, Nelleke Noordervliet (o.l.v. Karianne Marx)

2015: Spinoza - Collectief of individu?
Frits Bolkestein (opening), Piet Steenbakkers, Charlotte Hemelrijk, Alex Brenninkmeijer
(o.l.v. Karianne Marx)

2014: Spinoza en Koerbagh - provo’s van de Gouden Eeuw?
Kajsa Ollongren (opening), Bart Leeuwenburgh, Henri Krop, Hedy d'Ancona
(o.l.v. Karianne Marx)

2013: De Groene Spinoza, Spinoza en duurzaamheid
Frans van der Avert (opening), Arnold Heertje, Marjan Minnesma
(o.l.v. Catharina Rinzema)

2012: Spinoza en de Revolutie van het Denken
Eberhard van der Laan (opening), Jonathan Israel, Arnon Grunberg
(o.l.v. Carien de Jonge)

2011: Spinoza en de Vrije wil
Carolien Gehrels (opening), Jan Knol, prof.mr. Eugène Sutorius, Boris van der Ham
(o.l.v. Carien de Jonge)

2010: Spinoza en het Verschil
Ed van Thijn (opening), Piet Steenbakkers, Ahmed Marcouch
Rob Hartmans (column/gespreksleider)

2009: Spinoza en de Liefde
Piet Steenbakkers, Kees Schuyt, Martin Simek, Caroline Gehrels (slotwoord)

2008: Vrij zijn, hoe doe je dat?
Caroline Gehrels (opening), Jeroen Bartels, Hans Achterhuis
(o.l.v. Rob Hartmans)

---