Cursus Briefwisseling op Lesbos 5 tot en met 12 september
Ook in 2015 organiseren Frans Jespers en Jeroen Bartels weer twee Spinozaweken op het prachtige Lesbos. Deze keer gaat het over Spinoza's Briefwisseling.
Spinoza’s Briefwisseling bevat 88 brieven. 50 hiervan zijn van de hand van Spinoza, 38 brieven zijn van degenen met wie hij correspondeerde. In de zeventiende eeuw richtte een brievenschrijver zich vaak tot een ruimer publiek dan alleen de geadresseerde. Spinoza gaat in zijn brieven in op vragen of op tegenwerpingen die door lezers aan hem worden voorgelegd en probeert in discussie met hen zijn opvattingen te verduidelijken. Dit geeft zijn brieven een grote levendigheid.
Het loont zeer de moeite om via zijn correspondentie kennis te maken met het denken van Spinoza, ook al treffen we in de briefwisseling weinig afgeronde theoretische beschouwingen. Door de specifieke vragen waar Spinoza een antwoord op probeert te geven, werpen ze echter dikwijls een heel verrassend licht op gedachten die hij elders in zijn werk systematisch probeert uit te werken.
Wij zullen een vijftal onderwerpen aan de orde stellen en in verband brengen met relevante teksten uit Spinoza’s Ethica, Theologisch-politiek traktaat en Staatkundige verhandeling. Doel van de cursus is een beeld te krijgen van Spinoza’s denken en van het belang van zijn benadering voor de wereld waarvan wij deel uitmaken.
Opzet
Vijf dagen inleidingen en gezamenlijke besprekingen van brieven en brieffragmenten uit Spinoza’s Briefwisseling, gegroepeerd rond vijf onderwerpen:
(1) ‘God oftewel de natuur’. De betrekkingen tussen geloof en weten;
(2) Spinoza’s opvattingen over de plaats en rol van de mens;
(3) Wegen naar (meer) vrijheid. Over vrijheid en noodzakelijkheid. Spinoza’s onderscheid
tussen ‘vrijheid’ en ‘vrije wil’;
(4) De dwang van de menselijke ‘affecten’ en de macht van de ‘intuïtie’;
(5) Over individuele vrijheid en vrijheid als staatsburger.
Inleiders
Dr Jeroen Bartels (voor inhoudelijke informatie:
Kosten
Cursus, inclusief reader: € 440,-
kosten logies per appartement met terras, op loopafstand van de zee: voor 1 persoon € 22,- (met zicht op tuin en soms een beetje zee) of € 27,- (met zicht op zee); voor 2 personen zijn de prijzen respectievelijk € 27, - en € 33,- [deze laatste prijzen staan nog niet geheel vast].
Het beste is uit te gaan van op zijn minst 7 nachten. Reiskosten zijn voor eigen rekening. Maximaal 15 mensen per cursus. Belangstellenden graag met adres en e-mailadres aanmelden vóór 1 februari 2016 via Els Maes,
Cursus Briefwisseling op Lesbos 29 augustus tot 5 september
Ook in 2015 organiseren Frans Jespers en Jeroen Bartels weer twee Spinozaweken op het prachtige Lesbos. Deze keer gaat het over Spinoza's Briefwisseling.
Spinoza’s Briefwisseling bevat 88 brieven. 50 hiervan zijn van de hand van Spinoza, 38 brieven zijn van degenen met wie hij correspondeerde. In de zeventiende eeuw richtte een brievenschrijver zich vaak tot een ruimer publiek dan alleen de geadresseerde. Spinoza gaat in zijn brieven in op vragen of op tegenwerpingen die door lezers aan hem worden voorgelegd en probeert in discussie met hen zijn opvattingen te verduidelijken. Dit geeft zijn brieven een grote levendigheid.
Het loont zeer de moeite om via zijn correspondentie kennis te maken met het denken van Spinoza, ook al treffen we in de briefwisseling weinig afgeronde theoretische beschouwingen. Door de specifieke vragen waar Spinoza een antwoord op probeert te geven, werpen ze echter dikwijls een heel verrassend licht op gedachten die hij elders in zijn werk systematisch probeert uit te werken.
Wij zullen een vijftal onderwerpen aan de orde stellen en in verband brengen met relevante teksten uit Spinoza’s Ethica, Theologisch-politiek traktaat en Staatkundige verhandeling. Doel van de cursus is een beeld te krijgen van Spinoza’s denken en van het belang van zijn benadering voor de wereld waarvan wij deel uitmaken.
Lezing Spinoza en de Bijbel
ZATERDAG 19 SEPTEMBER 2015
14.00 uur tot 17.00 uur
In zijn Theologisch Politiek Traktaat, zijn Brieven en indirect
ook in de Ethica laat Spinoza zich kritisch uit over de bijbel. Hij
probeerde aan te tonen dat de bijbel verschillende auteurs
heeft die elkaar vaak tegenspreken. Dus de Bijbel is een
tendentieus boek van mensen geweest, helemaal niet van God.
Hij kreeg hierdoor het predicaat een "ongodist" te zijn.
In de voetsporen van Spinoza
Op 6 september organiseert Jossi Efrat een route 'in de voetsporen van Spinoza', waarmee deelnemers langs alle woonplaatsen van Spinoza worden rondgeleid. Met eigen vervoer (als u niet over een auto beschikt kunt u waarschijnlijk wel met iemand meerijden) gaat u naar Amsterdam, Ouderkerk aan de Amstel, Rijnsburg, Voorburg en Den Haag.
Oost - West, lichaam – geest
Zaterdag 27 juni
De Ruimte, Weesperzijde 79 a
Hoewel er vele verschillen tussen het oosterse en westerse denken zijn, liggen ze soms ook verrassend dicht bij elkaar. Zo zijn er parallellen te trekken tussen het denken van de zeventiende eeuwse Nederlander Benedictus de Spinoza (1632-1677) en de principes die ten grondslag liggen aan yoga, onder andere in de eeuwenoude Bhagavad Gītā. Als het gaat om het denken over lichaam en geest, onze betrokkenheid op de wereld zoals we die met de zintuigen waarnemen, en de manier waarop we verbonden zijn met een groter geheel, zijn de verwantschappen opvallend. Er zijn natuurlijk ook belangrijke verschillen: Spinoza benadert deze kwesties vooral als denker en wetenschapper, en in de yoga, met name zoals die in het Westen beoefend wordt, is het trainen en ervaren van het lichaam belangrijker.
9 april Spinoza-lezing: Ideology and Materiality
Sally Haslanger is Spinoza-leerstoelhouder voor de afdeling Wijsbegeerte van de Faculteit der Geesteswetenschappen in het 2e semester van het academisch jaar 2014-2015. Zij zal 2 lezingen verzorgen over 'Critical Theory and Practice'.
Vrije wil en menselijke vrijheid op Lesbos
Hebben wij mensen een vrije wil? Die vraag houdt theologen en westerse filosofen nu al bijna tweeduizend jaar bezig. De laatste tijd hebben ook neurowetenschappers zich in het debat gemengd. Maar kunnen neurowetenschappers – ondanks hun pretentie – filosofische vragen beslissen als “Hebben mensen een vrije wil?” of “Is menselijke vrijheid mogelijk zonder vrije wil?” Zij zorgen vaak voor verwarring doordat zij uit de bevinding dat bewuste beslissingen vaak (altijd?) het resultaat zijn van onbewuste processen onterecht de filosofische conclusie trekken dat de vrije wil dus niet bestaat, en dat de mens dus onvrij is. De filosofische discussie over vrije wil en menselijke vrijheid is echter veel breder dan de neuropsychologische discussie over de onbewuste oorsprongen van ons bewuste handelen. Maar ook filosofen zijn nog altijd niet in staat deze kwestie tot een voor iedereen bevredigende oplossing te brengen. Een meerderheid van de huidige deelnemers aan het debat is van mening dat een vrije wil te verenigen is met het deterministische beeld van de wereld dat de natuurwetenschappen ons voorhouden. Een minderheid (de ‘harde deterministen’) vindt echter dat dit niet het geval is. Spinoza behoort tot deze minderheid. Maar anders dan de huidige harde deterministen is Spinoza van mening dat de mens zonder ‘vrije wil’ zich toch tot een vrij mens kan ontwikkelen, zowel in zijn persoonlijk leven als in staatsverband.
Ed Boumans, 22 maart 1960 - 27 februari 2015
De Amsterdamse Spinoza Kring is zeer bedroefd dat Ed Boumans veel te vroeg aan de gevolgen van kanker is overleden.
Ed was van mei 2006 tot maart 2013 secretaris van de ASK en in al die jaren geheel belangeloos een zeer toegewijde kracht.
Zijn precisie en scherpte en zijn nuchtere heldere visie waren in die jaren van onschatbare waarde.
Ook nadat hij zijn secretariaat had overgedragen bleef hij de ASK tot grote steun alleen al door het bijhouden van deze website.
We zullen hem enorm missen en wensen zijn vrouw en nabestaanden alle sterkte met dit grote verlies.
Spinoza's intuïtie
Zaterdag 18 april 2015
Klarinet, Soest
Lezing door Jan Knol, georganiseerd door de Spinoza Kring Soest
Jan Knol, schrijver van het boek Spinoza's intuïtie, laat u in deze lezing kennis maken met de hoogste vorm van kennis van onze grootste Nederlandse filosoof.
Sinds 2011 is Jan Knol (1946) emeritus predikant van de PKN te Smilde. Hij heeft het als zijn doel gesteld Spinoza's filosofie zo dichtbij mogelijk bij de 'gewone' mensen (waartoe hij ook zichzelf rekent) te brengen. Als bijnaam heeft hij 'de ambassadeur van Spinoza in Nederland'. Jan Knol schreef de volgende boekjes: En je zult Spinazie eten, Spinoza uit zijn gelijkenissen en voorbeelden, Spinoza's intuïtie, een hertaling van Spinoza's Korte verhandeling over God, de mens en zijn geluk en recentelijk Spinoza's 259 stellingen, een geschrift, waarin hij de stellingen van Spinoza's Ethica van commentaar voorziet.
'In tegenstelling tot wat bijna iedereen denkt, kan volgens Spinoza God wel begrepen worden.'
Datum: zaterdag 18 april 2015
Tijd: 14.00 - 17.00 uur
Locatie: Ontmoetingscentrum Klarinet, Klarinet 39 te Soest
Toegang: € 8,50
Aanmelden:
Spinoza en Nietzsche, twee enkelingen
Zaterdag 31 januari 2015
Klarinet, Soest
Lezing door Jan Flameling, georganiseerd door de Spinoza Kring Soest
Jan Flameling (Filosofisch Bureau Ataraxia) zet in zijn lezing de grote Nederlandse en de Duitse filosoof tegenover elkaar. Wie was Spinoza, wie was Nietzsche, wat zijn hun overeenkomsten en wat hun verschillen? Heeft Spinoza invloed gehad op Nietzsche?
Jan Flameling studeerde wijsbegeerte in Groningen, Keulen, Berkeley en Amsterdam. In maart 1994 richtte hij het Filosofisch Bureau Ataraxia op. Sindsdien organiseert hij 'denkvakanties' in Griekenland en India, geeft hij trainingen in morele oordeelsvorming aan apothekers, burgemeesters en medewerkers van de Belastingdienst en werkt hij als docent aan de Internationale School voor Wijsbegeerte. Hij vat het als zijn taak op om samen met de deelnemers te onderzoeken wat de implicaties kunnen zijn van de opvattingen van verschillende denkers voor ons dagelijks leven.
Datum: zaterdag 31 januari 2015
Tijd: 14.00 - 17.00 uur
Locatie: Ontmoetingscentrum Klarinet, Klarinet 39 te Soest
Toegang: € 8,50
Aanmelden:
The New York Times 25 mei 2014
Judging Spinoza
by steven Nadler
In February of 1927, the historian Joseph Klausner stood before an audience at Hebrew University in Jerusalem and delivered a lecture on the "Jewish character" of Baruch Spinoza's philosophy. As he neared the end of his talk, Klausner dropped the usual academic idiom and, with great passion, announced his intention to bring Spinoza, excommunicated in 1656 by the Portuguese-Jewish community in Amsterdam, back into the Jewish fold. "To Spinoza the Jew," he declared: "The ban is nullified! The sin of Judaism against you is removed and your offense against her atoned for. You are our brother! You are our brother! You are our brother!"
Lees het hele artikel op de website van The New York Times
Karianne Marx bij Kruispunt Radio
Kruispunt Radio, het radioprogramma 'met muziek, inspirerende ontmoetingen en verhalen bij de dag' van de RKK (iedere donderdag, vrijdag en zaterdag van 18 tot 19 uur op Radio 5) besteedde op 21 februari 2014 aandacht aan de sterfdag van Spinoza. Luister hier naar het item waarin Karianne Marx, bestuurslid van en docente bij de Amsterdamse Spinoza Kring, kort uitlegt wat het actuele belang van Spinoza en zijn filosofie is.
De ongelovige hoogleraar
Driekwart van de professoren ziet geen conflict tussen geloof en wetenschap. Dat geldt ook voor meer dan de helft van de hoogleraren die 'nergens aan doen'. Grote inspiratoren op dit terrein zijn niet alleen Einstein en Spinoza, maar ook Cees Dekker krijgt hoge waardering.
Dit blijkt uit onderzoek van het christelijke wetenschapsplatform ForumC. De onderzoekers hebben daartoe een enquête verstuurd naar alle hoogleraren in Nederland waarvan een e-mailadres bekend is. In 2011 zijn van elke universiteit in Nederland de namen en e-mailadressen van daar aangestelde hoogleraren verzameld. Deze lijst is voor dit onderzoek aangevuld met de nieuwe leden van de KNAW. Op die manier is een lijst van 5915 hoogleraren samengesteld.
Het hele artikel kunt u lezen op de website van Science Guide.
Zie hier het onderzoeksrapport op ForumC.
Presentatie boek Ton de Kok: Wat is God. Filosofen & schrijvers op zoek
Sinds de Verlichting hoor je als weldenkende niet meer de vraag te stellen: wie is God? Een persoonlijke God kom je alleen nog tegen bij fundamentalisten. Maar is daarmee God dood, zoals Nietzsche dacht? Integendeel. Wie de tv-colleges van Robbert Dijkgraaf heeft gevolgd of wie naar de Hubbleopnames kijkt die aan de binnenkant van de voor- en achterkaft van dit boek staan, wordt onwillekeurig gedwongen tot de vraag Wat is God? Die sterrenstelsels zijn de visuele manifestatie van het bestaansmysterie waarmee de zevenendertig denkers die Ton de Kok in zijn boek opvoert, hebben geworsteld. Hij volgde hen jarenlang op hun moeizame zoektocht. Hij kwam tijdens die tocht Neanderthalers tegen en Griekse filosofen. Hij sprak virtueel met Plotinus, Marcus Aurelius en Augustinus. Daarna las hij Thomas van Aquino en Cusanus en luisterde hij naar Spinoza en Leibnitz. Met Voltaire en Diderot en met de Russen Tolstoj, Dostoevskij en Berdjaev, ging hij mee tot het einde. Iedere lezer zal zich in vele aspecten van hun bestaansworsteling herkennen. Vroeg of laat gaat eenieder van ons diezelfde worsteling aan…
Tentoonstelling Artificial Amsterdam
Zaterdag 29 juni - zondag 13 oktober 2013
De Appel, Amsterdam
De Appel arts centre presenteert van zaterdag 29 juni t/m zondag 13 oktober 2013 de tentoonstelling Artificial Amsterdam.
De Appel en Amsterdam in 2013
In 2013, het jaar waarin Amsterdam zich zelfbewust op de kaart zet als culturele hotspot, gaat De Appel arts centre op zoek naar de stad achter de gepolijste historische grachtengevels en de citymarketing campagnes. Artificial Amsterdam onderzoekt Amsterdam als stad vol tegenstellingen. Historisch en hedendaags. Statig en bruisend. Vrijzinnig en liberaal, maar ook veilig en vertrouwd. Open en kosmopolitisch, maar ook dichtgetimmerd door regels.
Trouw 24 januari 2013
Geenstijl als radicale verlichter
door Sebastien Valkenberg
We kunnen er de klok op gelijkzetten. Zodra de discussie over het gebrek aan beschaving weer eens oplaait, wijst menigeen naar GeenStijl als grote boosdoener. De website zou fungeren als katalysator voor de verhuftering van de samenleving. Zo ging het ook weer toen PvdA-voorzitter Hans Spekman onlangs enkele aan hem gerichte haatmails bekendmaakte.
Het hele artikel kunt u lezen op de website van Trouw.
Elsevier 14 november 2012
Spinoza: de vrijheid van meningsuiting
door Gerry van der List
Om het begrip te vergroten voor belangrijke denkers uit het verleden worden zij weleens vergeleken met bekende personen uit het hier en nu. Meestal gaan die parallellen nogal mank.
Lees het hele artikel op de website van Elsevier.
Trouw 9 november 2012
God, ofwel de natuur
door Ger Groot
Vrijwel haar hele moderne geschiedenis door heeft de filosofie jaloers gekeken naar de wetenschappen. Waarom zijn die zo succesvol en zij niet? Zou het de filosofie beter gaan als ze hen een beetje zou imiteren?
Het hele artikel kunt u lezen op de website van Trouw.
Reformatorisch Dagblad 1 september 2012
Jonathan Israel: Spinoza verklaarde de oorlog aan theologen
Spinoza verklaarde de oorlog aan de theologie en veroorzaakte zo een gezagscrisis die uiteindelijk uitmondde in de Franse Revolutie. Dat betoogde de Amerikaanse historicus Jonathan Israel vrijdagavond tijdens een lezing over Spinoza's Bijbelkritiek.
Het hele artikel kunt u lezen op de website van het Reformatorisch Dagblad.
Trouw 19 juli 2012
Niet iedereen is gelukkig met Italië's meest diepzinnige dorp
door Robin de Wever
De burgemeester verdient haar geld met filosofie-onderwijs, het gemeentehuis biedt onderdak aan een heuse dorpsdenker. Is het zuid-Italiaanse Corigliano d'Otranto het meest filosofische plaatsje ter wereld?
Het hele artikel kunt u lezen op de website van Trouw.