Behalve de vertaling van de brieven over God door Karel D'huyvetters, waarover onder meer, ziet binnenkort weer een nieuw Nederlandstalig Spinozaboek het licht. Op 1 februari vindt vanaf 17.00 uur de presentatie plaats van Kees Schuyt, Spinoza en de vreugde van het inzicht. Persoonlijke en politieke vrijheid in een stabiele democratie, in boekhandel Athaneum. Organisator van de presentatie Spui25 (www.spui25.nl , ook voor aanmelden): "Spinoza lezen blijft lastig, maar Kees Schuyt presenteert tijdens dit programma niet de zoveelste inleiding in het denken van Spinoza, maar hij doet verslag van zijn persoonlijke, vijfentwintig jaar durende zoektocht om de vaak moeilijke thema’s van Spinoza onder de knie te krijgen. In het boek wordt aan de hand van citaten een aantal vaak als moeilijk beschouwde raadsels van Spinoza’s filosofie systematisch uitgelegd en ontrafeld. Bestaat er een bestaansdrang, Spinoza’s conatus, die mensen voort doet leven, ook onder de meest bittere omstandigheden? Is kennis en inzicht gradueel van aard? Hoe verhouden vrijheid en determinisme zich tot elkaar? Was Spinoza echt van mening dat ‘het kwaad niet bestaat’? Hierbij gaat Schuyt kritiek op enkele denkbeelden van Spinoza zelf of van hedendaagse bewonderaars niet uit de weg."
Karel D’huyvetters, Spinoza: de Brieven over God. Uit het Latijn vertaald en toegelicht, Uitgeverij Coriarius, 2016, 253 blz. paperback 17 x 24 cm. ISBN 9789082602104
Na de Staatkundige verhandeling (Tractatus politicus) heeft Karel D'Huyvetters nu een selectie van Spinoza's brieven vertaald die betrekking hebben op God. Het boek bevat de briefwisseling met Oldenburg, Van Velthuysen, Burg & Steno, Hudde, Jelles, Boxel en Schuller & Tschirnhaus. Van enkele brieven zijn passages weggelaten die niet specifiek over God handelen. Om de kosten de drukken is het boek in eigen beheer uitgegeven bij Uitgeverij Coriarius, en tijdelijk te bestellen voor €6,95, (+ €4,75 verzendkosten naar Nederland), middels een e-mailbericht naar
In 1677 verschenen de Opera Posthuma van Spinoza (1632-1677), met daarin een uitgebreide verzameling van brieven van geleerde tijdgenoten gericht aan Spinoza, en zijn antwoorden daarop. In de meeste van die brieven gaat het over God. Spinoza’s radicale opvattingen botsen voortdurend met het onbegrip, de verontwaardiging en de haat van zijn gelovige tijdgenoten. Spinoza was de eerste filosoof die zo systematisch het Godsbegrip analyseerde en het ontdeed van alle mythologische en devote franjes en het herleidde tot zijn essentie: God, of de Natuur. Zo is hij de grondlegger van de moderniteit en van de Verlichting en van het wetenschappelijk onderbouwd atheïsme. In een tijd waarin wij ons weer voortdurend vragen stellen over God en godsdienst, zowel over het tanende christendom als over de strijdbare Islam, zijn Spinoza’s nuchtere ideeën over God een ware openbaring. Door aan te tonen dat de traditionele opvattingen over God niet houdbaar zijn, opent hij ons de ogen voor een onvermoede en fascinerende realiteit: God is de Natuur, en al wat is, is een vorm die de Natuur aanneemt. De mens beschikt over de mentale vermogens om dat in te zien en daaruit de logische conclusies te trekken voor ons optimaal samenleven, geleid door de rede. Toen men Einstein vroeg of hij geloofde in God, was zijn antwoord: ‘Ik geloof in Spinoza’s God, die zichzelf openbaart in de geordende harmonie van het bestaande; niet in een God die zich bezighoudt met het lot en de handelingen van menselijke wezens.’ Het is die God die we ontmoeten in de sprankelende antwoorden van Spinoza op de vragen en bezwaren van zijn geleerde tijdgenoten. De verklarende toelichtingen plaatsen de brieven in hun context en brengen de diepgaande discussies van de zeventiende eeuw opnieuw tot leven voor de moderne lezer.
Niemand werd meer voor ‘ongodist’ uitgemaakt dan hij. Niemand heeft meer de relaties tussen staat en religie overhoop gehaald dan hij en wellicht is er niemand bij wie God zo vaak opduikt. Wat dacht Spinoza werkelijk over God? Een uitstekend idee om, na de Brieven over het kwaad, nu de brieven over God te bundelen in een nieuwe vertaling.
- Sonja Lavaert, Vrije Universiteit Brussel
Any student of Spinoza’s philosophy will profit immensely from reading his correspondence. Spinoza clarifies and enriches such concepts as substance, attribute, infinity, and the divine in response to the queries of his friends and associates. The letters include vivid exchanges about the implications of Spinoza’s thought for morality and religion that worried even his most sympathetic readers. The reader will also uncover unique insight into his character and his engagement with the science, theology, and politics of his day, and into his radically different concept of God, or Nature.
- Hasana Sharp, McGill University, auteur van Spinoza and the Politics of Renaturalization.
Het lezen van deze briefwisseling van Spinoza met tijdgenoten, zowel vrienden als andersdenkenden, over god, is niet alleen filosofisch interessant, maar ook vreugdevol. De toelichtingen van de vertaler laten ons Spinoza nog beter kennen als mens, als vriend, en als filosoof in zijn tijd. Ik ervoer weer dezelfde ontroering als bij het hertalen van zijn Brieven over het kwaad: dichter bij Spinoza kun je niet komen!
- Miriam van Reijen
Karel D’huyvetters (°1946) was gedurende bijna veertig jaar als ambtenaar verbonden aan de universiteit te Leuven. Na zijn pensionering werd hij gefascineerd door de filosofie van Spinoza. Hij richtte in 2012 de vereniging Spinoza in Vlaanderen op en startte een website met die naam om de kennis van het gedachtegoed van Spinoza in het Nederlands taalgebied te bevorderen. Hij vertaalde eerder Spinoza’s Staatkundige verhandeling (Wereldbibliotheek 2014, 2015²).