De Amsterdamse Spinoza Kring ontving een aantal berichten van Marc Bedjai waaronder ook deze 2 sonnetten die eigenlijk voor het blog van Stan Verdult bedoeld waren (die helaas niet meer onder ons is) met de vraag die mogelijk op onze site te zetten.
Aldus bij deze. (zie hieronder)
Marc Bedjai publiceerde in 1990: '(fr) M. Bedjai, Metaphysique, éthique et politique dans l'œuvre du Docteur Franciscus van den Enden (1602-1674). Contribution à l'étude des sources des écrits de B. de Spinoza (1632-1677), doctoraal proefschrift Université de Paris 1, 4 dln., 2028 p.'
Wim Klever en Marc Bedjai hebben in 1990 onafhankelijk van elkaar Van den Endens geschriften 'Kort Verhael van Nieuw Nederland' (1662) en 'Vrije Politieke Stellingen' (1665) ontdekt.
Marc Bedjai is er van overtuigd dat Spinoza sterk door van den Enden beïnvloed is geweest. Die op zijn beurt weer beïnvloed zou zijn door onder meer het Rozenkruizers gedachtengoed en Dirck Volckertsz. Coornhert.
De invloed van Van den Enden op Spinoza zal inderdaad van groot belang zijn geweest zijn maar sowieso zullen de kringen rondom Spinoza/Van den Enden een levendig discours hebben gekend en ongetwijfeld was er sprake van wederzijdse inspiratie.
En dat is natuurlijk ook het mooist ;-).
Le sceau de
B.D.E. : Bento D'Espinoza
ou la confidence prudente (caute) sub rosa
L'Eglantine de Spinoza
L'écriture en confidence
C'est secret immense
D'un philosophe épineux (1)
Qui aboutit à l'évidence
D'une dissidence
Dont l'Eglantine est l'aveu
Sur le sceau de la prudence
La subtile annonce
D'un esprit fort soupçonneux
(1) spinosus
Spinoza
Au nom de la Rose
Un credo rosicrucien
Seul connu des siens
C'est ce que Spinoza ose
Par les symboles anciens (1)
Qui cachent le lien
Des arcanes de la Rose
Graphe crypté qui retient
L'essor souverain
D'une secrète apothéose
(1) Alchimiques : B/S
Marc Bedjai
Douai, Avril 2021
Marc Bedjai, Franciscus van den Enden, maître spirituel de Spinoza - Persée
Kort citaat hierbij van wikipedia:
'... Een van de centrale vraagstukken rond Franciscus van den Enden is of en in hoeverre hij invloed had op de wijsbegeerte van Spinoza. Contemporaine auteurs zoals Salomon van Til, Willem Goeree en Jean-Maximilien Lucas (en) maken gewag van deze invloed, net als Johannes Colerus in 1705. Ook Spinoza's 19e-eeuwse biograaf Meinsma wierp de vraag op. In 1990 konden Marc Bedjai en Wim Klever onafhankelijk van elkaar een tweetal anonieme pamfletten aan Van den Enden toeschrijven, het Kort Verhael van Nieuw Nederland en de Vrye Politijke Stellingen. Vooral op basis van dat laatste werk verdedigden ze de stelling dat de hele Spinozistische filosofie reeds door Van den Enden werd uitgewerkt.
De gedachte van een sterke invloed op Spinoza werd daarna ook in de meest recente biografieën van Spinoza overgenomen (in die van Steven Nadler, maar vooral in die van Margareth Gullan-Whur). Een grondige lezing van de pamfletten toont volgens Frank Mertens en Jonathan Israël echter dat de mogelijke invloed eerder beperkt is. Ze menen ook dat de chronologie van de bronnen niet kan uitwijzen of het de leraar was die de leerling beïnvloedde of omgekeerd.
Los van deze vraag naar de invloed op Spinoza, die omwille van het gebrekkige bronnenmateriaal wellicht nooit met zekerheid beantwoord kan worden, zijn Van den Endens late geschriften zeer interessant. Zo is het duidelijk dat hij, samen met Johan de la Court (broer van de meer bekende Pieter de la Court), tot de vroegste Nederlandstalige verdedigers van de democratie gerekend dient te worden. Bovendien is zijn radicale verwerping van de slavernij uniek, zelfs binnen de groep van Amsterdamse vrijgeesten waarin hij vertoefde. Tot slot moeten ook Van den Endens aandacht voor sociale problemen en zijn voorstellen voor georganiseerde solidariteit, waarin hij vermoedelijk door Pieter Corneliszoon Plockhoy beïnvloed was, beschouwd worden als bijzonder origineel voor zijn tijd. De intellectuele invloeden die Van den Enden zelf onderging zijn niet eenvoudig vast te stellen. In zijn werk noemde hij drie denkers bij naam: Niccolò Machiavelli, Hugo Grotius en René Descartes....'