De Amsterdamse Spinoza Kring wil bevorderen dat Amsterdam de stad van Spinoza (1632-1677) en Spinoza het boegbeeld van Amsterdam wordt. Onder meer door het organiseren van cursussen, lezingen en een jaarlijkse Spinozadag wil de ASK een bijdrage leveren aan de verspreiding van de kennis over Spinoza's gedachtegoed.
De Stichting Amsterdamse Spinoza Kring is in 2006 opgericht door Frank van Kreuningen en Ruud Sillman. Els Agsteribbe, Haije Bouwman en Ton de Kok, vormden samen met hen het eerste bestuur.
Niet lang daarna aangevuld met Ed Boumans († 2015) als secretaris. Ze vonden elkaar in hun gezamenlijke enthousiasme voor de filosofie van Spinoza en hun behoefte hun kennis te delen.
Frank van Kreuningen was vanaf het eerste begin tot aan 2016 met enorm enthousiasme en volharding voorzitter en drijvende kracht achter de Amsterdamse Spinoza Kring. Zijn streven naar een zelfstandig Spinozacentrum in Amsterdam staat nog altijd hoog op de agenda van de ASK en blijft ook voor het huidige bestuur een speerpunt in het beleid. Hij wist al die jaren veel (Spinoza)deskundigen aan zich te binden en ook bij het Amsterdams gemeentebestuur en burgemeester Van der Laan en later ook Femke Halsema een gewillig oor te vinden voor de wensen van de ASK. Een plaatsje in het Stadhuis waar informatie te vinden zou zijn over Spinoza leek bijna gelukt (zie Spinozacentrum en ‘het stadhuis verbouwt’) maar zover is het helaas nog steeds niet. De aandacht voor Spinoza als Amsterdammer is evenwel mede dankzij zijn bezielende leiding al die jaren nog altijd groeiende.
Ton de Kok schreef met twee spinozisten in 2007 een kritisch artikel in de NRC toen bleek dat Spinoza opzettelijk niet werd opgenomen in de eindexamenstof van het VWO. Ook een petitie, ondertekend door honderd bekende Nederlanders en aangeboden aan de minister van onderwijs, leidde niet tot aanpassing van de examenstof.
Spinoza is inmiddels opgenomen in de Nederlandse canon maar tot een vaste plaats binnen het curriculum van het middelbaar onderwijs heeft dat tot op heden niet geleid. In tegenstelling overigens tot het onderwijs in de ons omringende landen waar het belang van Spinoza en filosofie in het algemeen, nadrukkelijker wordt onderkent.
Op 24 mei 2016 heeft Frank van Kreuningen zijn taken als voorzitter en bestuurslid overgedragen aan Peter van Loon die zich sinds die tijd heeft geprofileerd als 'verbinder' (Stadhuis pitch/ Huis met de Hoofden/ Oba). Sinds het overlijden van Ed Boumans in 2015 nam Wies Teepe de secretaris functie voor haar rekening.
Vanaf november 2020 heeft Peter van Loon het voorzitterschap neergelegd en na een waarnemend voorzitterschap door Henriet Ooms is het stokje onlangs overgedragen aan Rob Hartmans. De secretaristaken zijn sinds november 2020 in handen van Henri Krop.
Karianne Marx is lange tijd bestuurslid geweest en verzorgt sinds haar aantreden nog altijd diverse zeer gewaardeerde (introductie)cursussen.
De stichting streeft naar het creëren van een plaats waar mensen met elkaar kunnen leren en nadenken over deze wereldberoemde zoon van Amsterdam. Een belangrijke stimulans was het baanbrekende boek Radicale Verlichting van professor Jonathan Israel, die overtuigend aantoont dat Spinoza al tijdens zijn leven enorm veel invloed had op het denken in heel Europa en dat zijn ideeën de grondslag vormden voor de latere (gematigde) Verlichting in Frankrijk, Engeland en Duitsland.
De ASK is gericht op concrete activiteiten en resultaten. Zij heeft drie hoofddoelen.
Ten eerste: het belang van Spinoza’s filosofie onder de aandacht van de Amsterdamse bevolking te brengen; ten tweede de gemeentelijke overheid ertoe te brengen Spinoza te zien als het boegbeeld van Amsterdam en ten derde, belangstellenden uit binnen- en buitenland op een snelle en eenvoudige manier kennis te laten maken met de filosofie van Spinoza.
De eerste twee doelstellingen werden vrij snel gerealiseerd, want in 2007 verscheen de cultuurnota van wethouder Gehrels die Spinoza tot het boegbeeld van Amsterdam uitriep Daarin staat onder meer:
"In hem bezit de stad een rolmodel van formaat. Zijn visie op de vrijheid en de ethiek die daaruit voortvloeit spreekt ons, bijna 350 jaar na zijn dood, onverminderd aan. Vrijheid is geen toevallig gegeven; je kunt vrijheid bereiken door je leven niet door factoren van buitenaf te laten bepalen, maar door de eigen rede."
Het belangrijkste middel om Spinoza bekend te maken bij het brede publiek zijn onze introductiecursussen en studiebijeenkomsten, die zijn inmiddels door honderden mensen gevolgd. Het gaat daarbij vooral om zelfstudie en niet om academisch filosofieonderwijs. De lage kosten, de cursuslocaties (in twee nieuwmarkt buurthuizen en nu ook in de OBA) en de kleine groepen maken het laagdrempelig en voor iedereen makkelijk bereikbaar.
Hiernaast is een belangrijk instrument om de publieke bekendheid van Spinoza te vergroten de jaarlijkse herdenking van Spinoza’s geboortedag in Paradiso, waarmee de kring in 2008 begon. Op zo’n bijeenkomst wordt zijn denken met lezingen door diverse sprekers in verband gebracht met een actueel thema. Aan bod kwamen o.m.: Spinoza's betekenis voor de 21ste eeuw, de liefde, het verschil, de vrije wil, de revolutie in het denken, de 'groene' Spinoza, 17e eeuwse provo's, de politieke filosofie, het begrip collectief en individu bij Spinoza en meer. Terugblikkken hierop met film en geluidsopnames kan op de Spinozadag pagina binnen deze site of op het Youtube kanaal van de ASK.
Ter realisering van de derde doelstelling is het streven in het hart van de stad een Spinoza 'Centrum' op te richten, waarin alle activiteiten als een organisch geheel kunnen worden samengebracht. In zo'n centrum zou ook het onderwijsaanbod voor andere doelgroepen kunnen worden ontwikkeld, bijvoorbeeld een cursus van één uur voor Nederlands- en Engelstalige toeristen, en bijvoorbeeld schoolklassen.
Sinds 2022 is, met de voltooing van de Spinozaloge in de OBA, een goede eerste stap in deze richting gezet. Spinoza (en zijn gedachtegoed) heeft nu een volwaardige plek in Amsterdam.
Zie voor meer info hierover de pagina binnen deze site gewijd aan de Spinozaloge in de OBA.
Met andere Amsterdamse culturele instanties wordt in toenemende mate samengewerkt.
U kunt ons steunen door voor 30 euro per jaar Vriend van de Amsterdamse Spinoza Kring te worden of donateur te worden.
Doelstelling
Artikel 3 lid 1 van de statuten van de Amsterdamse Spinoza Kring:
De stichting heeft ten doel:
- bevorderen dat Amsterdam de stad van Spinoza wordt; Spinoza als Boegbeeld van Amsterdam;
- ontwikkelen van een levend spinozisme en verbreiden van de kennis van Spinoza's wijsbegeerte;
- bevorderen van onderwijs in de filosofie van Spinoza.
Amsterdamse Spinoza Kring
Sint Antoniesbreestraat 69 (1011 HB) Amsterdam
075 670 62 98
